Muzeum Ziemi Piskiej, które od 1985 funkcjonuje w budynku zabytkowego miejskiego ratusza, zostało założone pod koniec lat sześćdziesiątych ubiegłego stulecia. Placówka pozyskuje, gromadzi, chroni i propaguje przyrodnicze, materialne i kulturowe dziedzictwo Ziemi Piskiej. Upowszechnia także wiedzę o historii, tradycji oraz zabytkach tego regionu.
Spis treści
Dzieje Muzeum Ziemi Piskiej
Muzeum w Piszu powstało w lipcu 1969 roku z inicjatywy Powiatowego Ośrodka Kultury oraz Towarzystwa Miłośników Ziemi Piskiej. Początkowo siedzibę placówki stanowiła tzw. Baszta, która była przedwojennym magazynem browaru piwnego. W okresie powojennym mieściła się tu najpierw gospoda, później kawiarnia oraz pralnia. W jednym z pomieszczeń widniały malowidła ścienne: pierwsze przedstawiało panoramę Pisza, namalowaną w oparciu o sztych Hartknocha (1684 r.). Na drugim zilustrowany został ratusz z końca XIX wieku. W kolejnej sali znajdował się plafon zdobiony herbami cechowymi. Za powodu zaniedbań przy pracach remontowych, żadne z tych dzieł nie zachowało się.
Wśród pierwszych zbiorów muzealnych znalazła się niewielka liczba eksponatów etnograficznych, książkowych oraz okazów przyrodniczych, zgromadzonych przez Powiatowy Ośrodek Kultury. W 1985 roku placówce nadano nazwę Muzeum Ziemi Piskiej i przeniesiono ją do wysokiego przyziemia ratusza, mieszczącego się w centralnym punkcie Pisza – na rynku. Kunsztownie odrestaurowany budynek ratusza jest neogotycką budowlą, która powstała na miejscu starej XVII-wiecznej siedziby władz miasta. Obecnie Muzeum Ziemi Piskiej jest w posiadaniu obszernych zbiorów przyrodniczych, etnograficznych, historycznych oraz niewielkich zasobów archeologicznych.
Wystawa przyrodnicza w Muzeum Ziemi Piskiej
W skład bogatych zbiorów przyrodniczych Muzeum Ziemi Piskiej wchodzą liczne okazy ssaków, ptaków gadów oraz różnorodnych gatunków ryb. Interesujące wystawy, niejednokrotnie wzbogacone o elementy dźwiękowe (odgłosy zwierząt), ilustrują przyrodę Warmii i Mazur, a w szczególności Puszczy Piskiej. Wśród eksponatów z ptasiego działu można podziwiać okazy m.in.: bielika, orlika krzykliwego, kormorana, rybitwy czarnej, łabędzia niemego, czapli siwej, perkoza oraz innych gatunków ptaków, żyjących w lasach lub na łąkach. Prezentuje się tutaj również zbiór ptasich jaj, obejmujący przedstawicieli ponad 70 gatunków ptaków. Muzeum Ziemi Piskiej jest także w posiadaniu licznych eksponatów ssaków. Prezentuje się m.in.: jeleń, dzik, norka, kuna leśna, wilk, sarna, borsuk, łasica, lis, a także jenot. W części przyrodniczej zobaczymy również eksponaty związane z tradycjami łowieckimi kultywowanymi w Puszczy Piskiej.
Wystawa etnograficzna
W dziale etnograficznym eksponuje się przede wszystkim przedmioty codziennego użytku, stosowane w rolnictwie, leśnictwie, rzemiośle, bartnictwie a także rybołówstwie. Usystematyzowaną wystawę wzbogacają elementy multimedialne. W trakcie zwiedzania można obejrzeć krótką prezentację związaną z rybactwem na Mazurach (w tym Ziemi Piskiej), pracami nad pozyskiwaniem oraz przetwarzaniem ryb i dbałością o utrzymanie właściwego poziomu rybostanu. Prezentowane są także gawędy mazurskie, za pośrednictwem których możemy się dowiedzieć o starych zwyczajach, życiu codziennym oraz dawnych obrzędach mieszkańców tego regionu.
Wystawa historyczna
W strefach tematycznych działu historycznego prezentowane są eksponaty związane z religiami wyznaniowymi dawnych i obecnych mieszkańców Ziemi Piskiej oraz historią Pisza, z podziałem na kilka kolejnych stref czasowych. W zbiorach znajduje się najstarszy dokument miejski z 1367 roku – przywilej praw osadniczych i bartnych. Poza tym można zobaczyć interesujący zbiór dawnych map oraz archiwalnych fotografii. W jednej ze stref scharakteryzowano przedwojennych mieszkańców Prus Wschodnich – Mazurów, którzy za sprawą działań wojennych oraz emigracji stanowią obecnie niewielki odsetek mieszkańców Ziemi Piskiej. Na zakończenie zwiedzania działu historycznego mamy możliwość zapoznania się z eksponatami z epoki PRL-u.
Muzeum Ziemi Piskiej – wystawa archeologiczna
W dziale archeologicznym możemy zobaczyć najstarsze pamiątki związane z osadnictwem na Ziemi Piskiej. Wśród eksponatów wzbudzających największe zainteresowanie są możdżenie tura, które zostały wydobyte z rzeki Pisy. Wiek reliktu oszacowano na 3750 lat. W sali archeologicznej eksponuje się również osada nawodna, która miał za zadanie ochronę mieszkańców przed atakami innych plemion. Zwiedzający mogą także zapoznać się z makietą piskiego zamku, wykonaną w oparciu o projekt Niclasa de Kempa z 1602 roku.
Ekspozycje czasowe i lekcje muzealne
Oprócz wystaw stałych uwagę przyciągają interesujące wystawy czasowe. Stanowią one świetne uzupełnienie oferty przeznaczonej dla zwiedzających. Dzięki różnorodności podejmowanych tematów każdy znajdzie dla siebie coś odpowiedniego. Aktualne informacje na temat prezentowanych wystaw można odnaleźć na stronie internetowej Muzeum Ziemi Piskiej. Znajduje się tam krótki opis prezentowanych ekspozycji. W muzeum prowadzi się również zajęcia edukacyjne dla dzieci i młodzieży z zakresu historii, etnografii i przyrody regionu. Placówka czynna jest od września do czerwca w godz.8.00-16.00, a w pozostałe miesiące w godz. 9.00-17.00.
Zobacz również
- Co warto zobaczyć na Mazurach? Zobacz nasze propozycje!
- Mazury jesienią – zobacz co oferuje Pisz i okolice
- Leśniczówka Pranie – Muzeum Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego
- Dom Królewski w Piszu
Alina Zienowicz, CC BY 3.0, via Wikimedia Commons