Pisz, miasto położone w południowo-wschodniej części Krainy Tysiąca Jezior, posiada ciekawą, burzliwą historię. Jej ślady można odnaleźć w wielu zakątkach dawnej osady bartnej. I chociaż większość dziejowych klęsk z przeszłości Ziemi Piskiej nie ominęły Pisza, miejscowość może poszczycić się barokową zabudową mieszkalną, z parterowym Domem Królewskim na czele. Czym jest Dom Królewski?
Spis treści
Dom Królewski w Piszu wśród miejskiej zabudowy
Z pewnością jest wiele pięknych, intrygujących miejsc, które warto zobaczyć w Piszu. Można wyruszyć na poszukiwanie śladów krzyżackiego zamku, po którym obecnie w miejskim parku pozostał jedynie zarośnięty fragment murów. Wybrać się na zwiedzanie oryginalnego ryglowego Kościoła pw. św. Jana Chrzciciela z murem pruskim z końca XVII wieku lub odwiedzić wieżę ciśnień, gwarantującą imponujący widok na Puszczę Piską. Z pewnością warto przespacerować się urokliwymi bulwarami nad rzeką Pisą i zawitać pod pomnik Melchiora Wańkowicza, wybitnego reportażysty, świetnego dziennikarza i znakomitego prozaika, który w książce „Na tropach Smętka” opisał swoją wyprawę, wiodącą przez mazurskie jeziora i lasy.
Kierując się do centrum miasta nie można przegapić przepięknego neogotyckiego ratusza w Piszu z 1900 roku, kamiennego posągu „baby pruskiej”, czy wspaniałego regionalnego Muzeum Ziemi Piskiej. Spacerując ulicą Rybacką trafiamy na kolejną atrakcję – Dom Królewski, jedną z trzech budowli w stylu barokowym, tworzącą element miejskiej zabudowy mieszkalnej. Pozostałe dwa budynki stanowią piętrowe domy przy ul. Lipowej (według starej numeracji 5 i 22). Zabudowania pochodzące z XIX wieku są murowanymi, otynkowanymi domami, założonymi na planie prostokąta.
Dom królewski w Piszu – z legendą w tle
Dom Królewski położony jest przy ulicy Rybackiej 8 (niem. Fischerstrasse), jednej z najstarszych ulic miasta. Jednopiętrowy budynek pochodzi z połowy XVIII wieku. Jest cały murowany i posiada łamany dach, którego ozdobę stanowi mała facjatka. Osadzony jest na planie prostokąta. Szczególną uwagę przykuwają pięknie wykrojone drewniane drzwi. Swoją nazwę zawdzięcza opowieściom, według których w domu nocował król August II Mocny. Fakty historyczne zaprzeczają jednak tej teorii, gdyż budowla powstała już po śmierci władcy. Pomimo to wydaje się, że nikomu ta rozbieżność nie przeszkadza.
Sam król był postacią barwną i nietuzinkową. Urodził się 1670 roku, a zmarł w lutym 1733 roku. Był przedstawicielem niemieckiej dynastii Wettynów, elektorem saskim, królem Polski i wielkim księciem litewskim. Warszawski tron piastował dzięki przekupstwu oraz ingerencji Rosji i niestety wciągnął Rzeczpospolitą w destruktywną wojnę północną. Faktem jest, że w pierwszych dniach czerwca 1698 roku, na zaproszenie elektora Fryderyka Hohenzollerna, polował w Puszczy Piskiej. W trakcie tych łowów upolowano około 400 jeleni i łosi, a także ostatnie żubry. Według niektórych teorii, władca w tamtym okresie mógł zatrzymać się Piszu w budynku, który istniał w miejscu obecnego Domu Królewskiego. Historyczne przekazy wskazują jednak, że August III Mocny zatrzymał się na zamku, gdzie prowadzone były negocjacje polityczne z ówczesnym władcą Prus i Brandenburgii. Ich następstwem miała być zgoda polskiego władcy na koronację Fryderyka Hohenzollerna.
W murach Domu Królewskiego w Piszu
Budynek Domu Królewskiego zachował się w bardzo dobrym stanie technicznym. Obecnie stanowi siedzibę Społecznego Ogniska Muzycznego, prowadzonego przez Towarzystwo Muzyczne im. Emila Młynarskiego. Placówka została założona w 1968 roku z inicjatywy Stowarzyszenia Miłośników Muzyki im. F. Nowowiejskiego w Olsztynie. W 1977 roku trafiła pod skrzydła Suwalskiego Towarzystwa Muzycznego im. E. Młynarskiego. W pierwszych latach ognisko działało w budynku przy szkole podstawowej, następnie w Powiatowym Ośrodku Kultury, a od września 1980 roku w zabytkowym Domu Królewskim. Pierwsi absolwenci ukończyli naukę w ognisku w roku szkolnym 1974/1975. Na bazie ogniska narodziła się także Szkoła Muzyczna w Piszu, która przez kolejną dekadę korzystała z jej lokalu oraz instrumentów.
Od lat osiemdziesiątych placówka organizuje cykliczne imprezy m.in.: koncerty „Kolęd i pastorałek” oraz „Ognisko Muzyczne Swojemu Miastu”. W bogatej historii ogniska zapisały się również zespoły wokalne i instrumentalne, w tym: smyczkowy, akordeonowy, muzyki dawnej, zespół, fletowy, gitarowy a także chór dziecięcy. Na początku lat 90-tych powstał Piski Chór Kameralny, który brał udział w licznych konkursach i przeglądach o zasięgu ogólnopolskim. Wielokrotnie nagradzany chór koncertuje i uświetnia mazurskie uroczystości. Ponadto Dom Królewski w Piszu gościł na zajęciach uzdolnione plastycznie, teatralnie i tanecznie dzieci oraz młodzież. Pod koniec 80-tych lat przy Społecznym Ognisku Muzycznym powstała kapela ludowa, która koncertowała również poza granicami naszego kraju. Palcówka regularnie organizuje koncerty swoich uczniów na terenie miasta i regionu. Dom Królewski stał się również gościnną sceną dla zawodowych artystów krajowych i zagranicznych, którzy wielokrotnie koncertowali w jego wnętrzach.
Zdjęcie: Alina Zienowicz, CC BY-SA 3.0, via Wikimedia Commons
.JPG){kind=link}