Jezioro Białoławki nazywane było w XVI wieku Biolowken oraz Wilkuszki, następnie Biallolawker See, a do 1939 roku znane jako Sandeck See. Obecną nazwę zyskało po II wojnie światowej. Pomimo bliskości największego polskiego słodkowodnego akwenu, można tu odpocząć w ciszy oraz spokoju i odkryć prawdziwe piękno Mazur.
Spis treści
Tam, gdzie leży jezioro Białoławki
Ten nieduży akwen położony jest na Pojezierzu Mazurskim, poprzez rzekę Wyszkę łączy się w części południowo – wschodniej z jeziorem Śniardwy. Leży po zachodniej stronie drogi krajowej nr 63, prowadzącej z Pisza do Orzysza. Do jeziora można dojechać z Pisza, kierując się na północ do wsi Kwik, usytuowanej na północnych krańcach akwenu. Nieco dalej, na południowym wschodzie leży wieś Kociołek Szlachecki.
Kwik – nad brzegiem jeziora Białoławki
Kwik jest jedyną miejscowością letniskową, znajdującą się nad brzegami jeziora Białoławki. Od jeziora Śniardwy dzieli ją zaledwie kilometr. Dzieje osady sięgają okresu, kiedy rejony te zamieszkiwało plemię Galindów. Spuściznę po Galindach stanowi nazwa wsi – quike, która oznacza wodę. Wieś Kwik powstała w 1434 roku, a założona została na prawie chełmińskim przez polskiego osiedleńca z Mazowsza o nazwisku Spędek.
W kolejnych wiekach, wraz z rozwojem osadnictwa, wieś również rozwijała się. Na początku XX założono tu pierwszą szkołę. Po II wojnie światowej większa część ludności pochodzenia niemieckiego opuściła Kwik. We wsi funkcjonowały: PGR, szkoła podstawowa, a także prężny Klub Rolnika. Obecnie wieś położona nad jeziorem Białoławki jest osadą letniskową. Znajdują się tu gospodarstwa agroturystyczne, jak również pola biwakowe, sklep spożywczy i przystanek PKS. Nad brzegiem jeziora stoi pomnik upamiętniający 500-lecie wsi.
Charakterystyka jeziora
Jezioro Białoławki jest połączone z kilkoma zbiornikami poprzez rzeki. Białawka łączy akwen z jeziorem Kocioł, które z kolei poprzez rzekę Wilkus łączy się z jeziorem Roś. W zachodniej części jezioro Białoławki łączy się rzeką Wyszka z jeziorem Śniardwy. Taki system umożliwia stały przepływ wody, zapewniając akwenowi stosunkowo wysoką czystość, a także doskonałe warunki do pływania łodziami, żaglówkami i kajakami. Szlak wodny Szeroki Ostrów, wynoszący około 27 km, prowadzi z jeziora Roś rzeczką Wilkus, następnie przez jezioro Kocioł, rzeką Białoławką do jeziora Białoławki i rzeką Wyszką do zatoki Śniardw i kończy się u brzegu półwyspu Szeroki Ostrów.
Jezioro Białoławki jest zbiornikiem o słabo rozwiniętej linii brzegowej. Dno akwenu jest piaszczysto-muliste, o łagodnych stokach ławicy przybrzeżnej, zwłaszcza w części zachodniej i wschodniej. Brzegi jeziora są wypłaszczone, miejscami podmokłe, a na krańcach północnych – w okolicach wsi Kwik – nieco wyższe.
Na brzegami jeziora Białoławki
Zbiornik otoczony jest połaciami leśnymi. W znacznej części porasta go roślinność przybrzeżna, w niektórych miejscach pas trzcin jest dość wąski. Roślinność zanurzona znajduje szczególnie dobre warunki do wegetacji na płytkich krańcach zachodnich i wschodnich. W miejscach tych tworzy rozległe podwodne łąki. Jezioro Białoławki jest dość odludnym miejscem. Nad brzegami nie ma żadnych większych miejscowości, brak również ośrodków wypoczynkowych. Dostęp do akwenu jest bardzo dobry, zwłaszcza od strony wsi Kwik, gdzie znajduje się dużo pomostów wędkarsko – rekreacyjnych. W licznych miejscach można znaleźć dzikie zejścia do wody.
Jezioro Białoławki w liczbach
Jezioro Białoławki jest małym zbiornikiem o owalnym kształcie. Zajmuje powierzchnię 211,10 ha, a lustro wody leży na wysokości 116,1 m n.p.m. Białoławki są dość głębokim akwenem o maksymalnej głębokości wynoszącej 36,2 metra, natomiast średni parametr głębokości sięga prawie 10 m. Maksymalna długość jeziora wynosi 2470 m, w najszerszym miejscu ma 1600 m. Długość linii brzegowej jeziora Białoławki sięga 2450 m, przy wskaźniku jej rozwinięcia 0,48. Objętość wód akwenu to 20687,8 tys. m3, dając wskaźnik odsłonięcia równy 21,5.
Wędkowanie
Białoławki są akwenem niezwykle atrakcyjnym dla wędkarzy. Występuje tu duża populacja ryb, m.in.: leszcz, lin, płoć, sieja, sielawa, stynka, szczupak, węgorz. Dogodne warunki do uprawiania tego hobby stwarza ukształtowanie jeziora. Dno akwenu jest twarde i porośnięte gęstą roślinnością. W dwóch zatoczkach, których brzegi łagodnie opadają ku środkowi jeziora, można łowić leszcze, liny i płocie. W trzeciej, z ostro opadającymi brzegami – żerują ryby drapieżne. Jezioro Białoławki pozostaje pod zarządem Gospodarstwa Rybackiego PZW w Suwałkach.
Rekreacja
Jezioro Białoławki przyciąga amatorów sportów wodnych, którzy mogą żeglować stąd zarówno na Śniardwy czy na jezioro Roś. Umożliwia to system rzek i jezior oraz kanał Jegliński. Rejon ten jest także rajem dla rowerzystów. Miłośnicy jednośladów mają możliwość zwiedzania okolic jeziora Białoławki, korzystając z lokalnych malowniczych dróg. Urokliwe szlaki znajdują się szczególnie w pobliżu północnej części zbiornika oraz między nim a jeziorem Śniardwy. Niedaleko od wsi Kwik znajduje się jaz na niewielkim kanale łączącym Śniardwy z jeziorem Białoławki, z którego doskonale widać „mazurskie morze”.
Atrakcje w pobliżu
Wypoczywając nad jeziorem Białoławki warto zobaczyć ciekawe miejsca, które znajdują się w odległości zaledwie 8-10 kilometrów od jego brzegów.
Fort Lyck na wyspie Czarci Ostrów
Jest to XVIII- wieczna twierdza pruska, która pierwotnie pełniła rolę placówki doświadczalnej dla artylerii. Później objęła funkcję składu żywnościowego. Fort zbudowano w 1784 roku na Czarcim Ostrowie – jednej z ośmiu wysp jeziora Śniardwy.
Kościół z 1799 roku w Okartowie
W tej rzymskokatolickiej świątyni znajduje się barokowy ołtarz główny oraz ambona. Warto zwrócić uwagę na niezwykły strop beczkowy ozdobiony wspaniałymi motywami roślinnymi. Wnętrze kościoła wzbogaca z trzech stron ozdobna empora.
Zobacz też
- Jezioro Seksty
- Jezioro Pogubie Małe – jezioro wśród lasów świerkowo-sosnowych
- Jezioro Roś
- Kościół Rzymskokatolicki pw. Św. Jana Chrzciciela
Zdjęcie użyte we wpisie pochodzi od Sylwester Górski, CC BY-SA 4.0, Wikimedia Commons