Leśniczówka Piersławek (Izba pamięci Ernsta Wiecherta)

Woda, las, historia i kultura są esencją mazurskiego klimatu. Myślenie o Krainie Tysiąca Jezior jedynie w aspekcie uprawiania turystyki wodnej jest sporym błędem, ponieważ region ten usiany jest wieloma zabytkami, szczyci się ciekawą historią i niepowtarzalnymi walorami kultury Mazurów. Tutejsza sceneria przyciągała wielu artystów, którzy znajdowali tu idealne warunki dla swojej twórczości literackiej. Jednym z takich miejsc jest leśniczówka Piersławek, w której znajduje się Izba Pamięci pisarza Ernsta Wiecherta. Ta stara leśniczówka była rodzinnym domem piewcy Mazur.

Spis treści

W kierunku Izby Pamięci Ernsta Wiecherta w leśniczówce w Piersławku

Aby zrozumieć i docenić prozę Ernsta Wiecherta nie trzeba być wybitnym znawcą Mazur. Warto jednak choć raz zanurzyć się w malowniczych mazurskich krajobrazach, spojrzeć na srebrzące tafle jezior, poczuć zapach pachnących pół i łąk, zachwycić się widokiem podrywających się do lotu żurawi. Z pewnością warto wybrać się do leśniczówki Piersławek, zwanej Wiechertówką, aby zobaczyć dom, w którym wybitny pisarz, filozof i humanista spędził pierwszych jedenaście lat swojego życia. To właśnie ta niezwykła mazurska sceneria ukształtowała jego wrażliwość.

Piersławek znajduje się w powiecie mrągowskim, kilka kilometrów na wschód od siedziby gminy Piecki. Odległość z Piersławka do Mikołajek wynosi 17 km, a do Mrągowa 15 km. Do Leśniczówki Piersławek dojechać można drogą krajową nr 59 kierując się z Mrągowa do miejscowości Piecki. Przed miasteczkiem należy skręcić w lewo w wąską ulicę Leśną. Po przebyciu 3 km leśniczówkę łatwo znajdziemy po prawej stronie drogi. Krajobraz tego terenu charakteryzują liczne jeziora, bagna, stawy oraz lasy iglaste i mieszane, które wchodzą w skład Puszczy Piskiej. Na północ od Piersławka leży Jezioro Wągiel, w pobliżu ma swoje źródła rzeka Dajna.

Leśniczówka Piersławek – miejsce narodzin Ernsta Wiecherta

Ernst Wiechert przyszedł na świat w Leśniczówce Piersławek (dawniej z niem. Kleinort). Pisarz urodził się 18 maja 1887 roku, w rodzinie leśniczego Martina i Heinrietty z d. Andreae. Poeta swoje dzieciństwo spędził poza Mazurami. W wieku jedenastu lat podjął naukę w gimnazjum w Królewcu. W okresie 1905–1911 studiował na tamtejszym uniwersytecie przyrodoznawstwo, filozofię, filologię niemiecką i angielską. Po studiach nauczał w Hufengymnasium, potem w berlińskim Gimnazjum im. Cesarzowej Augusty.

W czasie I wojny światowej był ranny. W 1930 roku wyjechał do Berlina, aby w 1933 roku osiąść w Bawarii. Pobyt bawarski Ernsta Wiecherta wiąże się z rozkwitem jego twórczości literackiej. Tu stworzył swoje najsłynniejsze powieści, do napisania których zainspirował pisarza świat Mazurów i mazurskiej przyrody. W okresie dyktatury nazistowskiej Wiechert głośno wyrażał swoją niechęć do narodowego socjalizmu, co doprowadziło w 1938 roku do jego aresztowania i wywiezienia do obozu koncentracyjnego Buchenwald. Jednak szybko udało mu się odzyskać wolność, pozostając wprawdzie do końca wojny pod nadzorem tajnej policji. W roku 1948 przeniósł się do Szwajcarii, gdzie zmarł dwa lata później (24 sierpnia 1950 r.). Został pochowany na cmentarzu w Strafe nad Jeziorem Zuryskim. Został uznany za jednego z najważniejszych pisarzy niemieckich XX wieku.

Dorobek literacki Ernsta Wiecherta

Izba Pamięci Ernsta Wiecherta w leśniczówce Piersławek jest wyrazem hołdu złożonego propagatorowi tolerancji, przyjaźni i miłości, miłośnikowi natury i tradycji przodków. Ernst Wiechert w swoich powieściach wielokrotnie pisze o pięknie Mazur – swojej wschodniopruskiej ojczyzny. Młody Wiechert dorastał pośród lasów i jezior i był silnie związany z Mazurami. Kraina bezkresnych lasów i licznych jezior była dla niego przestrzenią do obcowania z przyrodą. Ukształtowało to światopogląd pisarza, a zarazem wpłynęło na jego twórczość. Zadebiutował w 1916 roku powieścią Die Flucht. Największym osiągnięciem literackim pisarza jest niezwykle klimatyczna opowieść – Die Jeromin-Kinder (pol. Dzieci Jerominów), w której opisywał trudne losy mieszkańców mazurskiej wsi Sowiróg nad Jeziorem Nidzkim, w burzliwych czasach pierwszej połowy XX wieku.

Dorobek literacki Wiecherta jest znaczny i obejmuje 13 powieści, prawie 40 opowiadań i nowel, a także 4 sztuki teatralne. Sagę Dzieci Jerominów przełożono na język polski. Poza nią w naszym języku ukazały się m.in. następujące dzieła: Las umarłych, Missa sine nomine, Mała pasja, Lasy i ludzie, Młodość, Baśnie, Pani Majorowa, Proste życie.

Kilka słów o Izbie Pamięci Ernsta Wiecherta w leśniczówce Piersławek

Leśniczówkę Piersławek, która była rodzinnym domem rodzinny mazurskiego pisarza Ernsta Wiecherta, wybudowano w roku 1883. Wieś, na terenie której mieścił się budynek leśny, nosiła wówczas nazwę Kleinort. Obecnie teren ten wraz z zabudowaniami gospodarczymi i niedużym parkingiem jest tak zadbany i czysty, iż sprawia wrażenie jednego z licznych mazurskich pensjonatów. Leśniczówka została wyremontowana w latach 1995–1996 i jest niedostępna dla zwiedzających. W bocznym budynku leśniczówki w lipcu 1996 roku utworzono małe muzeum – Leśną Izbę Pamięci Ernsta Wiecherta, która poświęcona jest życiu i twórczości pisarza.

Ekspozycja została przygotowana przez Nadleśnictwo Strzałowo we współpracy z Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie. Na wystawie można obejrzeć wiele przedmiotów pochodzących ze zbiorów prywatnych oraz dawne wydania dzieł mazurskiego pisarza w języku niemieckim, angielskim oraz tłumaczenia polskie. Także liczne druki okolicznościowe, dokumenty i list pisarza. Ściany leśniczówki Piersławek zdobią dwie tablice pamiątkowe – jedna upamiętnienia setną, druga 110-tą rocznicę urodzin Ernsta Wiecherta. Zwiedzanie Izby jest możliwe wyłącznie po wcześniejszym uzgodnieniu terminu z Nadleśnictwem Strzałowo.

Leśniczówka Piersławek – po śladach Ernsta Wiecherta

Odwiedzając Izbę Pamięci Ernsta Wiecherta w leśniczówce Piersławek warto zobaczyć także inne miejsca związane z życiem pisarza, które znajdują się w pobliżu. W leśnej osadzie Strzałowo, tuż za budynkami nadleśnictwa, zaczyna się ścieżka prowadząca nad jezioro Majcz Wielki. Nad jego brzegami, w otoczeniu starych żywotników, ukryty jest mały cmentarzyk. Znajduje się na nim jeszcze jeden „ślad” rodu Wiechertów. Są to groby bliskich pisarza. Otacza je mały drewniany płot. W mniejszym grobie spoczywa syn – Ernst Edgar, który zmarł nazajutrz po urodzeniu w listopadzie 1917 roku. W drugim miejscu pochówku złożono ciało pierwszej żony pisarza – Mety Wiechert, która popełniła samobójstwo we wrześniu 1929 roku.