Spływ kajakowy Krutynią, nazywany również Krutyńską Strugą, odznacza się ogromną różnorodnością i zmiennością mijanych krajobrazów. Spływ kajakowy rzeką Krutynią uważany jest za jeden z najatrakcyjniejszych w naszym kraju, a nawet w Europie. Pokonując trasę przemierza się wiele urokliwych jezior oraz zmiennych odcinków rzeki. Rzeka wije się wśród malowniczych pejzaży, pachnących lasów i podmokłych łąk.
Spis treści
Kajakiem po Krutyni
Krutyńska Struga liczy około 100 km i prowadzi przez kilkanaście jezior i rzek w rejonie Puszczy Piskiej. Rozpoczyna się na Jeziorze Lampackim na Pojezierzu Mrągowskim. Po pokonaniu Równiny Mazurskiej rzeka wpływa na przepiękny obszar Krainy Wielkich jezior Mazurskich. Początkowo spływ kajakowy rzeką Krutynią, mijając kolejne jeziora, wiedzie wśród morenowych wzniesień. Dalej prowadzi po równinie sandrowej, porośniętej rozległymi lasami Puszczy Piskiej. Krutynia wielokrotnie zmienia bieg z północnego na południowy, prezentując coraz to nowe zakątki. Mija wioski, meandruje wśród lasów i pól. Na popularność spływu kajakowego rzeką Krutynią maja wpływ nie tylko walory krajobrazowo – przyrodnicze. Ważna jest również rozbudowana infrastruktura, w szczególności przepięknie położone stanice wodne, pola namiotowe, pensjonaty i ośrodki wczasowe. Ponadto liczne restauracje i bary serwujące regionalne specjały oraz duża liczba wypożyczalni sprzętu wodnego stwarza doskonałe warunki dla miłośników turystyki wodnej
Rzeka zmienną jest…
Szlak wodny Krutyni jest w istocie ciągiem jezior połączonych strugami. Najatrakcyjniejszy odcinek spływu kajakowego rzeką Krutynią rozciąga się pomiędzy miejscowościami Sorkwity oraz Iznota. Rzeka przybiera wtedy różne nazwy. Są to m.in.: Sobiepanka za jeziorem Sobiepanka, Grabówka za jeziorem Kujno, Dabrówka za Jeziorem Białym, Gancka Struga za jeziorem Gant czy Czarna Rzeka za Jeziorem Gardyńskim.
Walory przyrodnicze szlaku
Spływ kajakowy rzeką Krutynią prowadzi w znacznej części przez Mazurski Park Krajobrazowy i teren kilku rezerwatów przyrody. Stwarza to niepowtarzalną okazję do obserwacji rzadkich gatunków fauny i flory. Rozległe połacie leśne zamieszkują liczne gatunki zwierząt, takich jak jelenie, wilki, dziki, łosie, bobry, rysie i wydry. Na niebie można zaobserwować szybujące bieliki, orliki krzykliwe, bociany czarne, puchacze, żurawie czy zimorodki. Ciekawostkę stanowi również spotykany wyłącznie na Mazurach złów błotny.
Krutyń w głównej roli
Najdłuższy odcinek rzeczny na trasie spływu rzeką Krutynią zaczyna się od rezerwatu „Krutynia”. Wypływając z Jeziora Krutyńskiego rzeka ukazuje swoją wyjątkową różnorodnością i pięknem. Wije się malowniczo wśród urokliwych mazurskich wiosek. Są to między innymi Wojnowo z klasztorem Staroobrzędowców czy Ukta z aleją lipową z pomnikowymi drzewami. Jednym z ciekawszych punków na tym odcinku jest miejscowość Krutyń, gdzie zachowała się unikatowa mazurska drewniana zabudowa. Urokliwe parterowe chaty, ozdobione na ogół gankami i okiennicami, zwrócone są szczytami lub kalenicami w stronę krętych uliczek. Liściaste drzewa, po obu stronach przepływającej przez wieś Krutyni, tworzą rzeczną aleję. Na lewym brzegu są liczne restauracje oferujące mazurskie specjały.
Końcowy odcinek spływu
Rzeka w dalszym odcinku nie zmienia swojego charakteru. Koryto miejscami zarośnięte jest przez trzciny. Na środku znajdują się piaszczyste wysepki porośnięte roślinnością. Kolejnymi atrakcjami na trasie spływu rzeką Krutynią są: śluza Guzianka, łącząca jezioro Bełdany z jeziorem Guzianka Mała oraz Leśniczówka Pranie (położona na brzegu jeziora Nidzkiego), w której kiedyś chętnie przebywał i tworzył Konstanty Ildefons Gałczyński. Szlak kajakowy rzeką Krutynią kończy się w miejscowości Ruciane-Nida nad Jeziorem Nidzkim.
Spływ rzeką Krutynią można polecić każdemu
Trasa spływu kajakowego rzeką Krutynią jest łatwa, tylko gdzieniegdzie występują przeszkody w postaci płycizn, kamienistego dna lub nisko zwisających konarów drzew. Głebokość rzeki waha się od 1,5 do 7 metrów w najgłębszych miejscach, natomiast jej szerokość mieści się w przedziale 30- 40 m. Spokojny nurt, liczne zakola, tereny objęte ochroną rezerwatową i brzegi porośnięte drzewami dającymi cień w upale dni stanowią niewątpliwe atuty i sprawiają że spływ kajakowy rzeką Krutynią można polecić każdemu. Siedem stałych przenosek nie stwarza większych problemów, jest raczej urozmaiceniem niż utrudnieniem. Cała trasa spływu ze względu na swoją dogodność polecana jest jako wstęp do turystyki kajakowej.
Bezpieczeństwo na szlaku
Wszystkie zorganizowane spływy kajakowe odbywają się pod opieką doświadczonych komandorów, pilotów i ratowników. Ci, którzy wolą spędzić czas w kameralnym towarzystwie, muszą sami przygotować strategię spływu i wziąć pod uwagę wszystkie kwestie z zakresu bezpieczeństwa. Podstawowa zasadą spływu rzeką Krutynią jest to, aby nie pływać samodzielnie, odpowiednio dobrać osadę kajakową z liderem, posiadającym doświadczenie w wiosłowaniu. Ważne, aby przed wyruszeniem na szlak sprawdzić trasę. Trzeba też dostosować ubiór do warunków pogodowych, zabezpieczyć ekwipunek, poznać podstawowe zasady pływania kajakiem i poruszania się po rzece. Oczywiście należy ze sobą zabierać apteczkę i dobry humor, a przed wypłynięciem założyć kamizelkę asekuracyjną.
Ciekawostka
Najbardziej znanym turystą spływu rzeką Krutynią był Melchior Wańkowicz, który na początku lat 30. ubiegłego wieku przepłynął odcinek ze Spychowa do Jeziora Nidzkiego. Książka jego autorstwa pt. Na tropach Smętkach była pierwszym opisem turystycznym szlaku.