Jezioro Brzozolasek położone jest na granicy Mazurskiego Paku Krajobrazowego, w pobliżu Pisza, największej miejscowości tego regionu. Rozciąga się z północy na południe w otulinie wyjątkowej Puszczy Piskiej. Zbiornik stanowi początek głównego szlaku Wielkich Jezior Mazurskich, ciągnącego się ponad 100 km w linii prostej aż do Węgorzewa.
Spis treści
Położenie jeziora Brzozolasek
Jezioro Brzozolasek leży w województwie warmińsko – mazurskim, 3 km na zachód od Pisza, na granicy Mazurskiego Paku Krajobrazowego. Współrzędne GPS: N 53o 36′ 58″ E 21o 44′ 18″. W okolicy jeziora leżą małe wsie: Snopki, Wąglik, Wiartel i Jabłoń. Szczególnie ta ostatnia jest rozwijającą się miejscowością letniskową.
Pochodzenie jeziora
Jeziora Pojezierza Mazurskiego powstały około 10 tys. lat temu, podczas ostatniej fazy zlodowacenia bałtyckiego. Cofający się lądolód usypywał położone równoleżnikowo ciągi wzgórz morenowych, zbudowane z glin, żwirów i głazów. W ich zagłębieniach pozostały wielkie bryły lodu, które topniejąc pozostawiły misy wytopiskowe. Płynące pod lodem rzeki wypłukały głębokie rynny, w których powstały jeziora mazurskie, a wśród nich niewielkie jezioro Brzozolasek. Do zbiornika najłatwiej dotrzeć od strony Pisza, istnieje także mniej uczęszczane przejście drogą leśną od strony jeziora Wiartel ( dojście zajmuje około 15 minut).
Jezioro Brzozolasek – charakterystyka
Ten niewielki zbiornik rynnowy, pochodzenia polodowcowego jest dość wydłużonym jeziorem, które ciągnie się z północnego- wschodu na południe. Linia brzegowa jest nieregularna, a jej kontury zakreślają kształt ptaka. Wokół całego jeziora Brzozolasek roztacza się Puszcza Piska. W przeważającej większości drzewostan porastający brzegi jeziora jest reprezentowany przez sosnę, a w części północnej i północno-wschodniej rośnie olcha i brzoza (stąd może wzięła się nazwa jeziora).
Jezioro Brzozolasek połączone jest strumykami i kanałami z pobliskimi jeziorami. Do zbiornika wpada strumyk z jeziora Wiartel. Drugi ciek wodny wypływa do jeziora Pogubie Wielkie, dalej łącząc się z Sekstami i kanałem Jeglińskim. Dzięki temu jezioro Brzozolasek ma połączenie wodne ze szlakiem Wielkich Jezior Mazurskich, a ciągła wymiana wody wpływa na jej czystość i jakość. Klasa czystości zbiornika jest wysoka, dlatego doskonale nadaje się do kąpieli.
Na północy jezioro Brzozolasek przechodzi w wąską odnogę i płytką zatokę, które tworzą rozlewisko. Część ta systematycznie i intensywnie zarasta, a brzegi są zabagnione. Z powodu zarastania rozlewisko, decyzją administracyjną, zostało wyłączone z ogólnej powierzchni jeziora i odsprzedane prywatnym osobom jako nieużytki. Północne i wschodnie brzegi jeziora Brzozolasek są raczej płaskie, natomiast od strony zachodniej i południowej są spadziste .Dno jeziora jest pokryte głównie piaskiem i mułem. Największe zagłębienia powyżej 10 m znajdują w środkowej części zbiornika. W okresie zimowym w jeziorze może występować przyducha, która oznacza znaczne zmniejszenie ilości tlenu w wodzie i w konsekwencji obumieranie organizmów w nim żyjących.
Jezioro Brzozolasek w liczbach
Całkowita powierzchnia zbiornika wynosi 159,49 ha. Oprócz tego od strony północnej znajduje się kanał przechodzący w rozlewisko, które zajmują dodatkowo powierzchnię 13,2 ha. Maksymalna głębokość jeziora sięga ponad 17 m, natomiast średnia wartość waha się około 5 m. Długość zbiornika to 3,7 km, a w najszerszym miejscu jezioro ma 1,1 km. Długość linii brzegowej wynosi 9,35 km.
Relaks nad jeziorem Brzozolasek
Wypoczynek nad tym akwenem znajduje swoich zwolenników, pragnący zatopić się w oazie ciszy i spokoju, choć nawet w sezonie letnim nie przyjeżdża tu ich wielu. Zatrzymują się oni w kilku ośrodkach wypoczynkowych zlokalizowanych dookoła jeziora lub we wsi Jabłoń. Na jeziorze Brzozolasek panują bardzo dobre warunki do wypoczynku, można uprawiać sporty wodne, np. żeglarstwo czy kajakarstwo. We wsi Jabłoń, w odległości 4 km na południowy zachód od Pisza znajduje się stanica wodna PTTK, camping, i pole biwakowe, 200 miejsc noclegowych, a także jadłodajnia, kawiarnia i wypożyczalnia sprzętu turystycznego.
Jezioro Brzozolasek jest doskonałym miejscem dla wszystkich miłośników wędkarstwa. W zbiorniku zachowano naturalne warunki życia wielu gatunków ryb. Według klasyfikacji wędkarskiej jest to jezioro leszczowe, a w części rozlewiska ma charakter karasiowy.
Amatorzy kajaków z przyjemnością wybiorą się na spływ kajakowy meandrującą rzeką Krutynią, znajdującą się na ternie Mazurskiego Parku Krajobrazowego. Pływając w ostępach leśnych Puszczy Piskiej mają możliwość podziwiania tajemniczego leśne jeziorka, rzadkich gatunków roślin i zwierząt. Na tym terenie przyroda zachowała pierwotne walory.
Zimą miłośników narciarstwa zaprasza Wioska Narciarska Wiartel. Znajduje się w niej 6 wytyczonych tras biegowych o łącznej długości ok. 40 km, które przebiegają przez Puszczę Piską. W Wiosce można skorzystać z pomocy instruktorów i skorzystać z lekcji jazdy na nartach biegowych.
Jezioro Brzozlasek i atrakcje w pobliżu
Na piskim rynku znajduje się Muzeum Ziemi Piskiej, umieszczone w 1969 roku w budynku po dawnej restauracji i areszcie miejskim. Jest to miejsce, w którym można poznać historię Pisza i najbliższej okolicy. W muzeum zgromadzono wiele pamiątek i eksponatów związanych z przyrodą, historią i kulturą regionu. Obejmują one głównie: bogatą kolekcję fauny i flory występującej w Puszczy Piskiej, zabytki archeologiczne, eksponaty etnograficzne i historyczne.
Wartym obejrzenia jest neogotycki ratusz w Piszu z 1900 roku z charakterystycznymi ostrołukowymi oknami i gzymsami z cegły oraz zegarem (widocznym od strony rynku). Ratusz zwieńcza sygnaturka z wiatrowskazem, na którym można odczytać datę zakończenia budowy. Na skrzydłach budynku znajduje się herb Pisza – głowa św. Jana Chrzciciela. Obecnie ratusz jest siedzibą Starostwa Powiatowego.
Zamek krzyżacki w Piszu z XIII w., wzniesiony w miejscu pruskiej, drewnianej warowni na brzegu rzeki Pisy. Zamek był wielokrotnie napadany przez Litwinów. Później zbudowano murowany zamek, którego przez wiele lat nikomu nie udało się zdobyć. Podczas pożaru, w XVII wieku, piski zamek uległ częściowemu zniszczeniu. Także epidemia dżumy zdziesiątkowała jego mieszkańców i warownia straciła na znaczeniu. Obecnie można zobaczyć jedynie niewielką część jego murów.
Kościół pw. św. Jana Chrzciciela z XVII w. jest wizytówką architektury pruskiej. Jego mury idealnie wpisują się w klimat miasta. Świątynia ma konstrukcję ryglową. Ciekawym elementem kościoła jest wieża z 1739 roku, zwieńczona krzyżem. We wnętrzu kościoła znajduje się renesansowy ołtarz i barokowa ambona. Na XVII wiek datuje się także drewniany krucyfiks i chrzcielnica. Kościół miał ponoć podziemne przejście, łączące go z ówczesnym zamkiem.
Zobacz również
PanSG, CC BY-SA 4.0, via Wikimedia Commons